Donald Trump został wybrany na prezydenta, co stanowiło ukoronowanie niezwykłego powrotu cztery lata po tym, jak został wyrzucony z Białego Domu i zapoczątkowało nową formę amerykańskiego przywództwa. Rynki spodziewały się wygranej byłego prezydenta USA i zareagowały pozytywnie – w końcu w Białym Domu ponownie zostanie człowiek wywodzący się z wielkiego biznesu.
Trump, w wieku 78 lat, odzyskał Biały Dom w środę (6.11), zdobywając ponad 270 głosów Kolegium Elektorów potrzebnych do wygrania prezydentury. Zwycięstwo byłego prezydenta w swingującym stanie Wisconsin przesunęło go ponad próg. Trump zdobył łącznie 279 głosów elektorskich, a Harris 223. Trump wyprzedził również Kamalę Harris w powszechnym głosowaniu – o około pięć milionów głosów.
Wydawało się, że polityczna kariera Trumpa dobiegła końca, gdy jego fałszywe oskarżenia o oszustwa wyborcze doprowadziły tłum zwolenników do szturmu na Kapitol 6 stycznia 2021 r. w nieudanej próbie obalenia wyników głosowania, które oddawały fotel prezydencki Joe Bidenowi w 2020 r.
Trump pokonał kandydatkę Demokratów Kamalę Harris, wykorzystując obawy wyborców dotyczące wysokich cen i – co Trump podkreślał – wzrostu przestępczości z powodu nielegalnej imigracji.
Według sondaży Reuters/Ipsos, wyborcy uznali miejsca pracy i gospodarkę za najpilniejszy problem kraju. Wielu Amerykanów nadal było sfrustrowanych wyższymi cenami, nawet w obliczu rekordowo wysokich notowań na giełdach, szybko rosnących płac i relatywnie niskiego bezrobocia.
Latynosi, tradycyjnie demokratyczni wyborcy i gospodarstwa domowe o niższych dochodach, najbardziej dotknięte inflacją, pomogli Trumpowi w zwycięstwie wyborczym. Jego lojalna baza wyborców ze wsi, białych i bez wyższego wykształcenia ponownie poparła swojego kandydata.
Trump zwyciężył pomimo stale niskich ocen wystawianych przez media. Dwukrotnie poddany impeachmentowi, czterokrotnie został oskarżony o przestępstwo i uznany za odpowiedzialnego cywilnie za molestowanie seksualne i zniesławienie. W maju Trump został skazany przez nowojorską ławę przysięgłych za fałszowanie dokumentów biznesowych w celu ukrycia pieniędzy wypłaconych za milczenie gwieździe porno.
Zmiana paradygmatów i kłopot dla EU
Jego zwycięstwo będzie miało poważne konsekwencje dla polityki handlowej i klimatycznej USA, wojny na Ukrainie, podatków Amerykanów i imigracji.
Jego propozycje taryfowe mogą wywołać zaciętą wojnę handlową z Chinami i sojusznikami USA, podczas gdy jego obietnice obniżenia podatków korporacyjnych i wprowadzenia serii nowych cięć mogą zwiększyć dług USA – uważa część ekonomistów.
Trump obiecał rozpocząć masową kampanię deportacyjną skierowaną przeciwko nielegalnym imigrantom w kraju. Zapowiedział również, że chce mieć prawo do zwalniania urzędników państwowych, których uważa za nielojalnych.
Trump prowadził kampanię charakteryzującą się apokaliptycznym językiem. Nazwał Stany Zjednoczone „śmietnikiem” dla imigrantów, obiecał uratować gospodarkę przed „unicestwieniem” i przedstawił niektórych rywali jako „wroga wewnętrznego”. Jego diatryby często były skierowane do migrantów, którzy, jak twierdził, „zatruwali krew kraju”, lub do Harris, którą często wyśmiewał jako „głupawą”.
Pomimo problemów prawnych i kontrowersji Trump jest dopiero drugim byłym prezydentem, który wygrał drugą kadencję po opuszczeniu Białego Domu. Pierwszym był Grover Cleveland, który pełnił dwie czteroletnie kadencje, począwszy od 1885 i 1893 roku.
Jedyna taka kampania
W maju Trump został skazany przez nowojorską ławę przysięgłych za fałszowanie dokumentów biznesowych w celu ukrycia pieniędzy, jakie zapłacił gwieździe porno za milczenie. Dwa miesiące później, podczas wiecu wyborczego, kula zamachowca otarła się o jego prawe ucho, potęgując obawy o przemoc polityczną. Kolejna próba zamachu została udaremniona we wrześniu na jego polu golfowym na Florydzie. Trump zrzucił winę za obie próby na to, co, jak twierdził, było ostrą retoryką Demokratów, w tym Harris.
Pod koniec kampanii kontrkandydatka Kamala Harris coraz bardziej skupiała się na ostrzeganiu Amerykanów przed niebezpieczeństwami ponownego wyboru Trumpa i oferowała gałązkę oliwną niezadowolonym Republikanom. Wielokrotnie oskarżała Trumpa o związki z faszyzmem.
Gdy głosowanie w 2024 r. zostanie zatwierdzone przez Kongres 6 stycznia 2025 r., Trump i jego wiceprezydent, senator USA JD Vance, 20 stycznia mają objąć urząd. Podczas swojej dwuletniej kampanii Trump sygnalizował, że będzie priorytetowo traktował osobistą lojalność w obsadzaniu stanowisk w swojej administracji. Obiecał role w swojej administracji Muskowi i byłemu kandydatowi na prezydenta Robertowi F. Kennedy’emu Jr., którzy są jego zagorzałymi zwolennikami.