Ukraińskie firmy, które powstały lub rozszerzyły działalność w Europie Środkowej po inwazji Rosji w 2022 r., zmieniają swoje nastawienie z uchodźców na lokalnych klientów, ponieważ stają się bardziej stabilne, a niektóre z nich zaczynają planować swoją ekspansję dalej na zachód.
W miarę jak wojna zamykała możliwości w kraju i na wschodzie, w tym w Rosji, ukraińskie firmy powstawały w sąsiednich krajach, początkowo kierując swoją ofertę żywności, napojów i usług do swoich przesiedlonych rodaków. W Polsce, w której populacja ukraińska wzrosła w wyniku wojny do ponad 1,5 mln według najnowszych szacunków, Ukraińcy otworzyli co dziesiąty nowy biznes w 2024 r., według polskich stowarzyszeń biznesowych i ekonomistów.
Lviv Croissants Andrii Halytskyi ma teraz 12 sklepów w Polsce po otwarciu przed dwoma laty. W październiku piekarnia otworzyła swój pierwszy czeski punkt sprzedaży, co jest częścią strategii budowania zróżnicowanego geograficznie biznesu poprzez ekspansję na zachód i poza diasporę.
– Chociaż społeczność ukraińskich uchodźców w Europie jest znacząca, poleganie wyłącznie na tej bazie klientów nie jest zrównoważoną długoterminową strategią – mówi mediom Halytskyi.
Silne podobieństwa kulturowe z Ukrainą pomogły uczynić z Polski naturalną bazę dla ukraińskich przedsiębiorstw. Jednak wiele z nich patrzy również poza największą gospodarkę wschodzącej Europy, na znacznie większą pulę klientów.
– Firmy od początku postrzegały Polskę jako pomost lub trampolinę do rynków Unii Europejskiej – uważa Dariusz Szymczycha, pierwszy wiceprezes Polsko-Ukraińskiej Izby Gospodarczej.
Chociaż gospodarka Ukrainy wzrosła w 2023 r. i prawdopodobnie wzrośnie w 2024 r., minister gospodarki Julia Swyrydenko mówiła w listopadzie, że i tak osiągnęła zaledwie 78 proc. swojej wielkości sprzed pełnoskalowej inwazji Rosji w lutym 2022 r. Nie widząc końca konfliktu ukraińskie firmy musiały szukać gdzie indziej – zmiana gospodarcza dla pobliskich krajów, które również odczuły złagodzenie napięć na rynku pracy dzięki przybyciu ukraińskich pracowników. Raport Deloitte z marca 2024 r. oszacował, że uchodźcy z Ukrainy przyczynią się do 1,1 proc. PKB Polski w 2023 r. i nawet 1,35 proc. w dłuższej perspektywie.
Polska jest obecnie drugim najważniejszym rynkiem dla dostawcy rozrywki cyfrowej MEGOGO, który rozwinął się, przyciągając lokalnych mieszkańców, głównie poprzez programy rodzinne, uważa współzałożyciel Volodymyr Borovyk. Wszedł do Polski i Rumunii – dwóch najludniejszych krajów wschodzącej Europy – w 2023 roku.