Wzrost nieregularnych wydatków UE niepokoi unijną administrację

Podobnie jak w latach ubiegłych, szacowany poziom błędu w wydatkach z budżetu UE wzrósł – zgodnie z opublikowanym dziś (15.10) rocznym sprawozdaniem Europejskiego Trybunału Obrachunkowego. Kontrolerzy ostrzegają przed rosnącymi ryzykami finansowymi, przed którymi stoi budżet UE z powodu rekordowej kwoty długu, rosyjskiej wojny agresywnej przeciwko Ukrainie i wysokiej inflacji.

Chociaż kontrolerzy doszli do wniosku, że rachunki UE za rok budżetowy 2023 dają prawdziwy i rzetelny obraz, a transakcje przychodowe można uznać za wolne od błędów, są zaniepokojeni wzrostem poziomu błędu do 5,6 proc., który wpływa na 191,2 mld euro wydatków z budżetu UE. Ponadto nieprawidłowości dotyczą części z 48,0 mld euro wydanych w ramach Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności (RRF), głównego filaru unijnego pakietu odbudowy po pandemii NextGenerationEU.

Audytorzy stwierdzili płatności, w przypadku których nie spełniono wszystkich warunków, oraz słabości w systemach kontroli państw członkowskich.
– W miarę jak zbliżamy się do połowy okresu finansowego 2021–2027, ustalenia naszego sprawozdania rocznego wskazują na krytyczne wyzwania stojące przed budżetem UE, w tym wysoki poziom nieprawidłowych wydatków — uważa prezes ECA Tony Murphy. – Te wyzwania podkreślają potrzebę solidnych struktur nadzoru i rozliczalności zarówno na szczeblu państw członkowskich, jak i UE w celu utrzymania zaufania publicznego i zabezpieczenia przyszłych budżetów UE.

Podobnie jak w ciągu ostatnich czterech lat, audytorzy dochodzą do wniosku, że szacowany poziom błędu był istotny i powszechny, w związku z czym wydali negatywną opinię na temat wydatków UE w 2023 r. Audytorzy podkreślają, że znaczny wzrost szacowanego wskaźnika błędu jest w dużej mierze spowodowany błędami stwierdzonymi w wydatkach na spójność, które osiągnęły poziom 9,3 proc. Odnoszą się do presji czasowej, z jaką administracje krajowe muszą wydawać pieniądze z konkurencyjnych funduszy UE, jako możliwego powodu trudności w zapewnieniu właściwego finansowania projektów spójności. Ponieważ projekty dotknięte błędem odpowiadają projektom finansowanym w ramach RRF i często są kontrolowane przez te same organy krajowe, audytorzy wskazują na ryzyko, że podobne rodzaje błędów występują w przypadku wydatków RRF. Jednak w ramach RRF zgodność z przepisami UE i przepisami krajowymi nie jest warunkiem wstępnym otrzymania płatności przez państwa członkowskie, dlatego nie są one systematycznie sprawdzane.

Miliardy euro pożyczek

Według audytorów dane dotyczące budżetu UE pokazują, że niektóre sytuacje wymagają szczególnej uwagi. Całkowita kwota zobowiązań pozostających do spłaty – które stanowią przyszłe zobowiązania płatnicze, jeśli nie zostaną anulowane – osiągnęła rekordową wysokość 543,0 mld euro do końca 2023 r. Tymczasem zadłużenie UE wzrosło do 458,5 mld euro w 2023 r., głównie z powodu pożyczki na NGEU w wysokości 268,4 mld euro. Zadłużenie UE jest obecnie dwukrotnie wyższe niż w 2021 r., kiedy wynosiło 236,7 mld euro. Oznacza to, że UE jest obecnie jednym z największych emitentów długu w Europie, chociaż nie jest jasne, czy propozycja Komisji dotycząca zasobów własnych wygeneruje wystarczające dochody na spłatę długu NGEU.
Szacuje się, że dodatkowe koszty zaciągania pożyczek przez NGEU wyniosą od 17 do 27 miliardów euro.

Każdego roku audytorzy badają dochody i wydatki UE, aby sprawdzić, czy roczne sprawozdania finansowe są wiarygodne i czy transakcje dotyczące dochodów i wydatków są zgodne z przepisami. Mierzą szacowany poziom błędu w stosunku do progu 2 proc., który jest wskaźnikiem, powyżej którego nieprawidłowe wydatki są uważane za istotne. Szacowany poziom błędu nie odnosi się do oszustw, nieefektywności ani marnotrawstwa: jest to szacunek kwoty pieniędzy, która nie została wykorzystana zgodnie z przepisami UE i krajowymi. Jednak w toku swojej pracy audytorzy zidentyfikowali również 20 przypadków podejrzenia oszustwa, które zgłosili odpowiednim organom UE. Opinia „negatywna” oznacza, że ​​audytorzy zidentyfikowali powszechne problemy. Opinia „zastrzeżona” oznacza, że ​​problemy zostały zidentyfikowane, ale nie są powszechne.