Operatorzy bałtyckich systemów przesyłowych zawierają umowę o ścisłej współpracy w zarządzaniu systemami energetycznymi państw bałtyckich po synchronizacji. Przyjęli właśnie i montują ostatni, dziewiąty kondensator synchroniczny dla regionu bałtyckiego.
JSC „Augstsprieguma tīkls”, „Litgrid” i „Elering”, operatorzy systemów przesyłowych państw bałtyckich, podpisali umowę operacyjną dotyczącą regionu eksploatacji systemu bałtyckiego, która opisuje zasady współpracy po przystąpieniu do Obszaru Synchronicznego Europy Kontynentalnej (CESA). Jednocześnie w tym tygodniu na Łotwę dostarczono ostatni kondensator synchroniczny „Siemens Energy” planowany dla regionu bałtyckiego w celu zwiększenia bezpieczeństwa systemu. Umowa wejdzie w życie od momentu synchronizacji systemów energetycznych państw bałtyckich z systemami Europy Kontynentalnej, która jest planowana na 9 lutego 2025 r.
– W tym tygodniu w porcie w Rydze rozładowano trzeci kondensator synchroniczny dla Łotwy, to kolejny ważny krok w kierunku synchronizacji systemu energetycznego państw bałtyckich z europejskim systemem energetycznym. To najbardziej ambitny projekt niezależności energetycznej regionu. Dzięki ścisłej współpracy z operatorami systemów przesyłowych krajów sąsiednich nad wdrożeniem projektu synchronizacji bałtyckiej zamierzamy kontynuować tę bliską współpracę w przyszłości w celu skoordynowanego zarządzania i rozwoju technicznego systemów energetycznych państw bałtyckich. Pomimo granic administracyjnych między krajami, systemy energetyczne trzech państw bałtyckich będą eksploatowane jako jeden bałtycki system energetyczny, zwiększając stabilność systemu i bezpieczeństwo dostaw energii elektrycznej- mówi mediom Gatis Junghāns, członek zarządu JSC „Augstsprieguma tīkls”.
Umowa operacyjna regionu eksploatacji systemu bałtyckiego określa prawa i obowiązki operatorów systemów przesyłowych państw bałtyckich w odniesieniu do synchronicznej pracy systemów energetycznych państw bałtyckich z CESA.
Region eksploatacji systemu bałtyckiego jest jednym z pięciu regionów eksploatacji systemu według unijnej Agencji ds. Współpracy Regulatorów Energetyki ACER. Pozostałe to kraje nordyckie, Europa Środkowa, Europa Południowo-Wschodnia i Europa Południowo-Zachodnia. Regiony eksploatacji systemu są ustanawiane zgodnie z artykułem 36 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady Europy w sprawie rynku wewnętrznego energii elektrycznej.
Echa bloku sowieckiego
Na razie Estonia, Łotwa i Litwa działają w systemie IPS/UPS, w którym częstotliwość energii elektrycznej jest centralnie kontrolowana przez Rosję. Synchronizacja z obszarem synchronicznym Europy Kontynentalnej umożliwi niezależną, stabilną i niezawodną kontrolę częstotliwości sieci elektroenergetycznych państw bałtyckich i zwiększy bezpieczeństwo energetyczne w regionie.
Synchronizacja umożliwi lepszą łączność między systemami przesyłowymi UE i integrację rynku, umożliwiając systemom elektroenergetycznym państw bałtyckich działanie zgodnie ze wspólnymi i przejrzystymi przepisami europejskimi z korzyścią dla wszystkich konsumentów.
Będzie również wspierać rozwój energii odnawialnej w państwach bałtyckich i Polsce, ponieważ nowo zainstalowane linie energetyczne, podstacje i kondensatory synchroniczne zwiększą zdolność sieci przesyłowych do obsługi większego udziału źródeł odnawialnych w ogólnej produkcji energii elektrycznej. Kondensator synchroniczny dostarczony na Łotwę w tym tygodniu zostanie zainstalowany w Līksna. Wszystkie trzy stacje kondensatorów synchronicznych na Łotwie (Grobiņa, Ventspils i Līksna) mają zostać uruchomione w 2025 r.
Synchronizacja jest wspierana przez UE dzięki łącznemu finansowaniu CEF Energy w wysokości około 1,2 mld euro, które ma pokryć do 75 proc. kwalifikowanych kosztów projektu. Inwestycje w realizację projektu synchronizacji na Łotwie sięgają 500 mln euro, z czego ponad 300 mln euro zabezpieczono ze środków strukturalnych UE. Obejmuje to finansowanie z instrumentu „Łącząc Europę” (CEF) i finansowanie RePowerEU w ramach Mechanizmu Odbudowy i Odporności.