Od przyszłego roku rząd planuje podnieść stawkę podatku dochodowego od osób fizycznych, ustalić stałą i wyższą kwotę wolną od podatku, a także podnieść płacę minimalną – informuje minister finansów tego kraju, Arvils Aseradens. Zmiany podatkowe przewidują zwiększenie dochodów dla około 95 procent populacji pracującej, czyli wszystkich osób, których miesięczne wynagrodzenie brutto wynosi do 4 tys. euro, przy czym największy wzrost odnotują pracownicy zarabiający do 2,5 tys. euro miesięcznie.
Zgodnie z algorytmem płacy minimalnej jej wielkość wyniesie 45-50 proc. przeciętnego wynagrodzenia na Łotwie, z tendencją do 50 procent. W 2025 r. płaca minimalna zostanie ustalona na poziomie 740 euro, w 2026 r. na poziomie 780 euro, w 2027 r. na poziomie 820 euro, a w 2028 r. na poziomie 860 euro.
Istnieją także plany uproszczenia minimalnej kwoty wolnej od podatku, ustalając ją na poziomie 510 euro w 2025 r., 550 euro w 2026 r. i 570 euro w 2027 r. Również w 2028 r. planowana jest minimalna kwota wolna od podatku na poziomie 570 euro, ale z punktu widzenia budżetu może ona zostać zwiększona, zapowiada Aseradens. Dodaje również, że minimalna kwota wolna od podatku powinna stopniowo wzrastać do 80 procent płacy minimalnej. Jednocześnie od przyszłego roku przewidziano nieopodatkowaną kwotę minimalną w wysokości 650 euro dla emerytów.
Umowa przewiduje również wprowadzenie dwóch stawek podatku dochodowego od osób fizycznych – stawki 25,5 proc. od dochodów rocznych do 105 tys. euro, czyli 8775 euro miesięcznie, oraz stawki 33 proc. od dochodów powyżej 8775 euro miesięcznie.
Obecnie progresywne minimum niepodlegające opodatkowaniu dotyczy dochodów miesięcznych do 1800 euro. Pracodawcy od dawna narzekają na złożoność tego systemu i konieczność jego uproszczenia poprzez przejście na stałe minimum wolne od podatku, które byłoby takie samo dla wszystkich.
Rządowe plany przewidują również dodatkową stawkę podatku dochodowego od dochodów powyżej 200 tys. euro rocznie, uwzględniającą wszystkie dochody – wynagrodzenia, dywidendy, dochody kapitałowe i inne. Od 2027 r. taki dochód mógłby podlegać dodatkowej stawce podatku dochodowego od osób fizycznych wynoszącej 3 proc. Jako mechanizm kompensacyjny przewidziano przeniesienie jednego punktu procentowego składek z drugiego poziomu do pierwszego poziomu emerytur.
Gospodarka oparta na konsumpcji
Aseradens informuje, że proponowany scenariusz obniżek podatku od pracy zwiększyłby prywatną konsumpcję i inwestycje, zwiększając PKB o 0,2-0,3 proc. rocznie lub o 330 mln euro w ciągu trzech lat. Jednocześnie zmiany te wyrównają konkurencyjność kosztów pracy Łotwy z innymi krajami bałtyckimi, co pozostawiłoby przedsiębiorstwom więcej pieniędzy na inwestycje i pobudziłoby wzrost gospodarczy.
Ministerstwo Finansów wyjaśnia, że na przykład minimalne wynagrodzenie dla pracownika bez osób na utrzymaniu wzrośnie do 740 euro miesięcznie w przyszłym roku. Ponieważ nieopodatkowana pensja minimalna zostanie zwiększona do 510 euro miesięcznie, dochód tej osoby wzrósłby o 38 euro miesięcznie.
Specjalista IT z miesięczną pensją w wysokości 2000 euro i bez osób na utrzymaniu otrzyma podwyżkę w wysokości 42 euro miesięcznie, podczas gdy specjalista z pensją w wysokości 2000 euro i dwoma osobami na utrzymaniu otrzyma podwyżkę w wysokości 69 EUR.
Kierownik zarabiający 3000 euro miesięcznie otrzyma podwyżkę w wysokości 22 euro miesięcznie, podczas gdy specjalista zarabiający 3000 euro z dwoma osobami na utrzymaniu otrzyma podwyżkę w wysokości 50 euro miesięcznie.
Plany rządu przewidują również dalsze stosowanie obniżonej stawki VAT wynoszącej 12 proc. na świeże owoce, jagody i warzywa typowe dla Łotwy. Kwoty pomocy lub dotacji otrzymywane przez rolników nie będą podlegać podatkowi VAT.
Aby osiągnąć cele UE w zakresie neutralności klimatycznej, proponuje się przegląd akcyzy na paliwa i produkty naftowe. Proponuje się również przegląd stawek podatkowych na napoje bezalkoholowe o zawartości cukru do ośmiu gramów, napoje alkoholowe, piwo i wyroby tytoniowe w celu ujednolicenia stawek akcyzy ze stawkami innych krajów bałtyckich.
Planuje się również przegląd stawek podatku od loterii, podatku od gier hazardowych, podatku od środków transportowych i podatku od zasobów naturalnych.
Aby poprawić konkurencyjność siły roboczej w regionie, należy jeszcze bardziej zmniejszyć obciążenie podatkami od pracy pracowników o niskich i średnich zarobkach, twierdzi Ministerstwo Finansów. Ocena OECD wskazuje również, że w celu wspierania długoterminowego wzrostu gospodarczego Łotwa powinna kontynuować przesuwanie ciężaru podatkowego z pracy na inne podatki (konsumpcyjne i kapitałowe), zwiększając jednocześnie progresywność podatku dochodowego od osób fizycznych.