Szkody spowodowane Brexitem w wymianie handlowej z UE kosztowały Wielką Brytanię 27 mld funtów w ciągu pierwszych dwóch lat, ale ogólny wpływ był mniejszy niż początkowo szacowano – wynika z kompleksowego raportu na ten temat od czasu pełnego wyjścia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej na początku 2021 r. Informują o nim brytyjskie media.
Analitycy z London School of Economics przekonują, że postbrexitowe bariery handlowe spowodowały katastrofalne skutki dla małych przedsiębiorstw i zmusiły tysiące z nich do zakończenia wymiany handlowej z krajami UE.
Naukowcy z Centre for Economic Performance przeanalizowali dane z ponad 100 tys. firm i stwierdzili, że do końca 2022 r. – dwa lata po podpisaniu przez UK umowy o handlu i współpracy z Brukselą – całkowity eksport brytyjskich towarów spadł o 6,4 proc., a import o 3,1 proc. Ocena przeprowadzona przez Urząd Odpowiedzialności Budżetowej przewiduje, że w dłuższej perspektywie Zjednoczone Królestwo odczuje 15- proc. spowolnienie w handlu, prowadzące do 4-proc. spadku dochodu narodowego.
Badacze CEP uważają, że choć możliwe jest, że Albion nadal doświadczy spadku o skali przewidzianej przez OBR, niezależny rządowy organ prognozowania gospodarczego, to aby tak się stało, musiałoby nastąpić jeszcze poważniejsze pogorszenie importu i eksportu z największym partnerem handlowym Wielkiej Brytanii.
Minister finansów Rachel Reeves z zadowoleniem przyjęła wyniki analiz, które pokazują odporność gospodarki w obliczu dużego wstrząsu związanego z handlem. Będzie to jednak również wywierało presję na rząd, szczególnie resort gopodarki, aby wspierały one wysiłki na rzecz obniżenia barier handlowych w ciągu najbliższych kilku lat, co zapobiegnie pogłębianiu się szkód.
Wielka Brytania ma rozpocząć w przyszłym roku negocjacje w sprawie zawarcia kolejnej fazy porozumienia z Brukselą. Oczekuje się, że ministrowie oprą się apelom, by Wielka Brytania otworzyła swoje rynki rolne na konkurencję w sektorze rolnictwa i połowów z UE w zamian za większy dostęp brytyjskich towarów do krajów wspólnoty. Analizując pierwsze dwa lata obowiązywania brytyjsko-unijnego porozumienia TCA, autorzy uważają, że duże firmy w większości kontynuowały handel na tym samym poziomie z partnerami z UE. Jednak mniejsi eksporterzy – zatrudniający poniżej 100 pracowników – bardzo na tym stracili. Ponad 14 tys. ze 100 tys. przebadanych firm całkowicie zrezygnowało z handlu z UE. Prawie wszystkie z nich to mniejsze przedsiębiorstwa.
Badanie jest pierwszym, które analizuje wpływ Brexitu na handel z wykorzystaniem danych celnych gromadzonych przez HMRC. Zdaniem badaczy, wykorzystanie danych z urzędu celnego umożliwiło im zbadanie indywidualnych relacji biznesowych i „podkreślenie, w jaki sposób większe firmy lepiej dostosowały się do nowych stosunków handlowych niż małe i średnie firmy”. Porozumienie TCA nie obejmowało ceł. Wprowadziło jednak bariery w handlu, takie jak kontrole celne i formalności, przepisy dotyczące miejsca pochodzenia, podatek akcyzowy, kontrole sanitarne i fitosanitarne dotyczące transportu zwierząt i roślin, a także konieczność udowodnienia przez eksporterów, że ich produkty są zgodne z przepisami obowiązującymi na rynku docelowym. Wiele z tych kontroli było jednak wielokrotnie opóźnianych, a kolejne środki mają wejść w życie w przyszłym roku.
Raport wykazuje, że wyjście UK z jednolitego rynku UE i unii celnej na początku 2021 r. doprowadziło do gwałtownego spadku eksportu i importu z UE. „W rezultacie okazuje się, że przynajmniej w krótkim okresie łączna wartość wymiany handlowej okazała się umiarkowanie odporna na dezintegrację” – czytamy w podsumowaniu.