Jedną z najboleśniejszych nałożonych na Rosję sankcji Zachodu w związku z zaatakowaniem przez ten kraj Ukrainy było zamknięcie światowego systemu bankowego przed rosyjskimi bankami. Oznaczało to, że banki z centralami w Moskwie straciły możliwość płacenia zagranicznym kontrahentom – oraz przyjmowania od nich pieniędzy. Tym razem Rosja deklaruje, że znalazła sposób na ominięcie tych sankcji. Agencja Reuters informuje, że w handlu z Chinami oba kraje przechodzą na wymianę barterową.
Kwestia płatności w chińsko-rosyjskiej wymianie handlowej była jednym z priorytetów Władimira Putina podczas jego majowej wizyty w Pekinie, ale chociaż wypracowano pewne metody omijania zachodnich sankcji nałożonych na banki, problem nie został rozwiązany. Sposobem, który zaproponowano, by realizować płatności w taki sposób, żeby było to trudniejsze do wykrycia przez USA, miało być posługiwanie się małymi, regionalnymi chińskimi bankami, co jednak nie stanowi wystarczająco skutecznego rozwiązania. Rosja i Chiny pracują zatem nad stworzeniem przepisów regulujących wymianę barterową.
Barter umożliwi zarówno na częściowe przynajmniej ukrycie transakcji przed zachodnimi regulatorami rynku, jak ograniczy do minimum ryzyko związane z wartością walut na światowym rynku walutowym. Różnice kursowe są często przeszkodą w międzynarodowym handlu – przy barterze, zostają praktycznie zniesione, jako przeszkoda.
Do pierwszej wymiany barterowej między chińskimi i rosyjskimi firmami może dojść już jesienią.
Ministerstwo gospodarki Rosji już w lutym tego roku opublikowało dokument, w którym doradza rosyjskim firmom, w jaki sposób przeprowadzać takie wymiany, jak kalkulować koszty i księgować transakcje. W wytycznych resortu napisano również, że barter jest dobrym sposobem omijania zachodnich sankcji.
Dlaczego barter? Oba kraje mają niekompatybilne i nie współpracujące ze sobą systemy transferu informacji finansowych. Ten rosyjski, SPFS, nie chce wysyłać i odczytywać danych chińskiego analogicznego systemu CIPS. Również plan stworzenia systemu rozliczeń między krajami bloku BRICS (Brazylia, Rosja, Indie, Chiny i RPA) wprowadzany jest w życie bardzo powoli. Przy obecnym tempie rozwoju prac nad nim będzie, zdaniem analityków, gotowy najwcześniej w 2028 roku.
Daleko idące utrudnienia w realizowaniu chińsko-rosyjskich płatności są pochodną szerokich sankcji nałożonych na instytucje finansowe Rosji po jej inwazji na Ukrainę. Ponadto pod koniec 2023 roku prezydent USA Joe Biden wydał rozporządzenie wykonawcze, na mocy którego można nakładać sankcje na instytucje finansowe obsługujące transakcje wspierające rosyjski przemysł zbrojeniowy. Chińskie banki państwowe wprowadziły w konsekwencji ograniczenia w obsłudze rosyjskich klientów, praktycznie uniemożliwiając transakcje transgraniczne z Rosją.