Dziś Sorainen i Baltic Family Firm Institute (BFFI) przedstawili wyniki pierwszego ogólnobałtyckiego badania firm rodzinnych. Badanie wykazuje, że właściciele rodzinnych firm z krajów bałtyckich chętnie przekazują swoje firmy następnemu pokoleniu. Dziewięciu na dziesięciu Litwinów i prawie tyle samo Łotyszy oraz ośmiu na dziesięciu Estończyków, którzy wzięli udział w badaniu, chciałoby przekazać swoje firmy członkom rodziny z kolejnego pokolenia.
Choć chęć przekazania firmy młodszym członkom rodziny jest oczywista, gotowość do zrobienia tego w sposób zorganizowany jest różna. Na pytanie, czy firma ma następcę – kogoś, kto jest wychowywany do przejęcia zarządzania firmą – 69 proc. respondentów z Łotwy, połowa Estończyków i tylko 37 proc. Litwinów odpowiedziało twierdząco, przy czym wybierani następcy pochodzili prawie wyłącznie spośród członków rodziny.
Jednak chociaż większość respondentów ma następcę, większość nie ma jeszcze planu sukcesji, konstytucji rodzinnej ani systematycznego podejścia do szkolenia następców. Dokładniej rzecz biorąc, 44 proc. Łotyszy, 27 proc. Estończyków i 25 proc. Litwinów stwierdziło, że mają formalny lub nieformalny plan sukcesji. Podczas gdy litewskie i estońskie firmy zachęcają następców do zdobywania doświadczenia poza firmą rodzinną, większość Łotyszy woli nie zachęcać do takiego zachowania.
– Chociaż jest to pozytywny trend, że aż 85 proc. właścicieli firm rodzinnych z krajów bałtyckich chce przekazać firmę następnemu pokoleniu, tylko mniejszość przeprowadziła planowanie sukcesji. Międzynarodowe badania pokazują, że tylko około 25-30 proc. firm rodzinnych przetrwa do drugiego pokolenia, a pozostałe upadają lub są sprzedawane, zanim drugie pokolenie będzie miało szansę przejąć władzę – komentuje Laimonas Skibarka, partner i współkierownik zespołu Private Clients w Sorainen. – Wierzę, że możemy osiągnąć znacznie więcej w krajach bałtyckich i możemy to osiągnąć, zwiększając nacisk na planowanie sukcesji. Sorainen, we współpracy z BFFI, zobowiązuje się do wspierania firm rodzinnych w tej krytycznej transformacji, aby zapewnić ich długowieczność i sukces przez pokolenia.
Firmy rodzinne z krajów bałtyckich również wydają się bardzo chcieć identyfikować się własnie jako rodzinne. Badanie ujawnia, że około połowa firm rodzinnych przedstawia się jako firmy rodzinne (57 proc. na Łotwie, 54 proc. na Litwie, 43 proc. w Estonii). Nic dziwnego, że w większości przebadanych firm członkowie rodziny wpływają na podejmowanie decyzji strategicznych (78 proc. w Estonii, 75 proc. na Litwie i 57 proc. na Łotwie).
Co ciekawe, łotewskie firmy rodzinne wydają się mieć najmniej napięć między członkami rodziny w związku z ich działalnością. Na pytanie, jak często mieli trudności w rozwiązywaniu wewnątrzrodzinnych nieporozumień związanych z rozwojem firmy rodzinnej, prawie połowa Łotyszy odpowiedziała „nigdy”, w porównaniu z zaledwie jedną czwartą Estończyków i praktycznie żadnym Litwinem (tylko 3 proc.). Ten aspekt wydaje się być związany z wpływem wartości rodzinnych na biznes. Podczas gdy trzech na czterech Łotyszy w pełni zgodziło się, że wartości rodzinne odgrywają rolę w ich firmie, to samo dotyczy mniej niż połowy respondentów z Estonii i Litwy.
Pierwsze takie badanie w regionie
– Postanowiliśmy przeprowadzić to badanie teraz, ponieważ firmy rodzinne w krajach bałtyckich albo niedawno przeszły, albo obecnie mierzą się z wyzwaniami związanymi ze zmianą pokoleniową. Naszym celem było uzyskanie kompleksowego zrozumienia ich perspektywy na ten proces i roli wartości rodzinnych w ich ogólnym sukcesie. Te spostrzeżenia pomogą nam dostosować nasze wsparcie i działania rzecznicze, aby lepiej sprostać ich potrzebom – mówi Krista Jaakson, adiunkt i członek zarządu BFFI.
Pierwsze panbałtyckie badanie firm rodzinnych zostało przeprowadzone przez Sorainen i BFFI we współpracy z ISM na Litwie i Uniwersytetem w Tartu w Estonii, a także przez Uniwersytet Łotwy (przez badaczkę Jelenę Lucę). Łącznie w badaniu wzięło udział 302 respondentów (114 z Łotwy, 99 z Estonii i 89 z Litwy). Respondenci byli decydentami w firmach rodzinnych, głównie przedstawicielami rodzin założycielskich.
Ciekawe jak sytuacja rodzinnej sukcesji w firmach wygląda w Polsce…